TEKST Miguel E. Keerveld, Curator-in-Residence voor het project ALAKONDRE: A space in time in samenwerking met Readytex Art Gallery (RAG)
Complexiteit is niet alleen iets van de 21e eeuw. De verstrengeling van cultuur en natuur in de mens is altijd complex geweest. Waar ‘moderne’ mensen het leven misschien als biologisch ervaren, erkenden ‘primitieve’ mensen het leven in conversaties voorbij het lichaam. Ik denk dat ze verbanden zoals biologisch-spiritueel en geologisch-kosmologisch begrepen, waarin noties van weten en niet-weten zowel in kunst als in technologie voorkomen. In hoeverre is postmoderniteit bereid om leven voorbij chemische reacties te zien, en alchemistische levensvormen te erkennen? In het nastreven van een op aarde gebaseerd verlangen dat ik deeep blue noem, ben ik in gesprek met kunstenaars van Readytex Art Gallery (RAG). Ik voel het bestaan voorbij het lichaam omdat “spiritualiteit het vermogen is om betekenis en leven te interpreteren en te integreren door middel van niet-zintuiglijke gebeurtenissen en ervaringen die plaatsvinden met behulp van intuïtie in harmonieuze samenwerking met andere dimensies” (Maesen van der, 2010).
Een verlangen dat de mens ertoe aanzet iets te zoeken dat verder gaat dan zijn pijn, angst en verdriet, is magie. Wat we omschrijven als magie is iets naamloos en voorbij vermeende kwaliteit en tijd (Neslo, 1998). Bij het verkennen van alakondre betoogt Alida Neslo: “terwijl je van de comfortzone naar een nieuwe context gaat, kun je door verbazing opmerkelijke dingen bereiken of tot stand brengen, bijna in religieuze zin”, met haar gebruik van het woord religieus gezien vanuit etymologische zin. Re–ligare: opnieuw te verbinden en mogelijkheden te recreëren. Ze weet dat deze inspanning vereist om elkaars vocabulaire te leren, en gebruikt één van de citaten van haar studenten: “Je hoeft geen bewondering te voelen voor de religie of het politieke standpunt van een ander, zelfs geen waardering; alleen begrip is nodig om tot zakendoen over te gaan. Dat is de enige manier voor het omgaan in een vrije samenleving waar IEDEREEN gelijke rechten heeft.”
Indrukken van de inrichting van geselecteerde werken voor de booth van Readytex Art Gallery’s deelname aan Atlantic World Art Fair 2022
In het streven naar het benoemen van onze artistieke verlangens verwijzen we bij RAG naar alakondre-fasi. Alakondre, bestaande uit natuurlijke en culturele fenomenen, is niet vertaalbaar; fasi is lingua franca in Suriname voor methode. Deze allesomvattende ruimte “leent van Inheems sjamanisme, hindoeïstische en andere tradities met veel kabbalistische praktijken, chakra’s enz.”. In deze veelvoud van overtuigingen “zien we onszelf gedeeltelijk als goden en godinnen” (Oringderff & Schaefer, 2001). Hoewel alakondre afkomstig is van winti (een hybride geloof in Suriname gebaseerd op Afrikaanse, Inheemse en Europese systemen), richten we ons specifiek op alakondre buiten winti omdat we het liever uitvoeren als kunst-plaats-relatie in een ‘sociaal-natuurlijke collectieve’ context (Cadena, M. de la, 2015): een netwerk dat de mensheid en daarbuiten omvat.
Hoe antropologie tijd gebruikt, het vormt haar eigen object – het wilde, het primitieve, De Ander. Maar er is geen kennis van het gebruik van De Ander, die ook tijdelijk, historisch en politiek zijn. Het antropologische gebruik van tijd vertelt een verhaal waarvan de conclusie open, tegenstrijdig en beklemmend is. In de Renaissance worden verschillende gradaties van deze universalisering van de tijd bereikt. Maar “universeel lijkt twee connotaties te hebben”: ‘totaliteit’ en ‘algemeenheid’. In ‘totaliteit’ duidt “universeel de hele wereld te allen tijde aan”, en ‘algemeenheid’ is “dat wat van toepassing is op veel gevallen” (Fabian, 2014). Bestaat de dubbelzinnige alakondre uit beide connotaties van ‘universele tijd’? In alakondre begrijpen we ‘universele tijd’ niet omdat het betrekking heeft op het Verlichtingsgenre van ‘Filosofische geschiedenis’ (Fabian, 2014). Onze focus van tijd heeft betrekking op mamio, quilten in Suriname, als een ahistorische ruimte en het roept een vermogen op waardoor materiaal, object en betekenis bestaan buiten de canon van de kunstgeschiedenis. We ervaren verruimtelijking van Ander in alakondre; een technologie voor de futuristische politieke praktijk.
Als Caribische mensen zijn we burgernationalisten in een niet-territoriale ‘plaats’: een ruimte waarin we allemaal Anderen zijn. Waar De Ander in de Europese verbeelding onder druk staat om te kiezen voor liberalisme of nationalisme, zijn we in het Caribisch gebied allebei tegelijk. Tegenover deze flexibiliteit zit bijvoorbeeld de Europese agent gefixeerd met ‘ras-nationalistische’ fantasieën (Harari, 2021). Om burgerschap uit te dragen buiten deze agent, ontmoeten we elkaar allemaal als Een Ander en als ‘kunst van verleiding’, omdat “alakondre niet ‘de heilige plaats’ is die wonderen teweegbrengt, maar de ‘reis ernaartoe'” (Neslo, 1998). Ons begrip van Ander gaat verder dan de antropologie, aangezien de antropologie er niet in is geslaagd om tot een duidelijk gedefinieerde Ander te komen (Fabian, 2014). Daarom richt het project ALAKONDRE: A Space in Time zich op conversaties die de mens en de anders-dan-mens samenbrengt.
René Tosari, Nyan Libi 2, 2021
Anders-dan-menselijke wezens, zoals aardse wezens, zijn divers. In de Andes staan deze entiteiten bekend als apu. Ze nemen deel aan het leven van degenen die zichzelf runakanu noemen; mensen (meestal eentalige Quechua-sprekers) die actief deelnemen aan moderne instellingen die tirakanu (een samengesteld zelfstandig naamwoord gemaakt van tierra, het Spaanse woord voor ‘aarde’, en meervoud met het Quechua-achtervoegsel kuna) en apukuna (het meervoud van apu) niet kunnen kennen, laat staan herkennen (Cadena de la, 2015). Ik vind ook anders-dan-menselijke wezens in onder meer natiestaten, bedrijven, kunstmatige intelligentie en kunstwerken. Ik vraag me af of deze door de mens gemaakte ‘lichamen’ zouden kunnen functioneren als ruimtelijkheid om entiteiten te huisvesten, en vraag kunstenaars die deelnamen aan de Atlantic World Art Fair 2022 (AWAF-22) voor RAG om een gesprek te voeren met hun artistieke intentie verpakt als Een Ander; in feite om iets te benoemen dat naamloos is. Ik denk ook aan wicca voor dit proces.
Als op aarde gebaseerde religie is wicca een neo-heidens mysterie: ‘Hekserij’ (magie). De moderne interpretatie van dit oude stammenconcept van Noord-Europa is gebaseerd op overblijfselen van een eerdere religie van vóór de overname van het christendom. Wicca’s Latijnse wortels verwijzen naar ‘wijze’ of ‘wijsheid’ en de Germaanse wortels betekenen ‘buigen’, ‘veranderen’ of ‘veranderen’; het impliceert het creëren van verandering door wijze mensen, in ons leven en in het universum. “Wicca’s zien de Goddelijke Realiteit als een eenheid van mannelijke en vrouwelijke entiteiten die een transcendentale goddelijkheid definiëren en als polaire mannelijke en vrouwelijke aspecten die alle dingen en alle verschijnselen definiëren en immanent kunnen worden ervaren” (Oringderff & Schaefer, 2001). Op dezelfde manier voel ik dat apu en alakondre verlangens zijn in de aura-ruimte van de aarde. Voor de aura-ruimte van de aarde verwijs ik naar deeep blue en ik erken deze ecologie als kruising van antropologie, geologie/biologie en kosmologie.
Voor AWAF-22 voeren we gesprekken in de context van deeep blue. Daarom verwelkomen kunstenaars van RAG een diverse ecologie van Anderen. Deze Anderen zijn: My Alter-ego on A Journey, Nighttime Glory, Charles, Re-manifestation of Code Noir, Our Environment, My Grandmother, Suriname, Untold Immigrant Stories, Another Identity, The Canvas, The Moon, The Surinamese Women, Ancestor Honoring, My Unity in Diversity, and Capitalist Industrialization Rooted in Colonization.
+++
Bronnen:
- Maesen, R. van der, Terugkeer van de ziel; naar een vierdimensionaal mensbeeld
- Neslo, A., Alakondre: A journey to the Invisible
- Oringderff, D. & Schaefer, R., Spiritual Philosophy and Practice of Wicca in the U.S. Military
- Cadena, M. de la, Earth Beings: ecologies of practices across Andean Worlds
- Fabian, J., Time and the Other: How Anthropology Makes its Object
- Harari, Y., The War in Ukraine & the Future of the World
+++
TEKST Miguel E. Keerveld
Miguel E. Keerveld (Suriname, 1982) werkt samen met het merk EdKe en de performance persona Tumpi Flow. Opgeleid in de civiele techniek opereert ‘hij’ met focus op beeldtaal en creatief schrijven. Als een hybride-intuïtief concept voert ‘zij’ politieke interventies uit die verband houden met sociale praktijk. Als onderzoeker is ‘het’ gericht op het activeren van performatieve politiek en het manifesteren van rituelen, beide gerelateerd aan creatieve counseling en civic engineering van een cyborg-feministisch project.
FOTO’S Courtesy Readytex Art Gallery (RAG)
+++
Readytex Art Gallery (RAG) doet ook dit jaar weer mee aan de online Atlantic World Art Fair. Onder de begeleiding van Lisa Howie van Black Pony Gallery in Bermuda, en met de ondersteuning van hoofdsponsor Butterfield, presenteert AWAF-22, 12 galeries en kunstprojecten met de focus op getalenteerde hedendaagse kunstenaars uit het Caribisch gebied, de Atlantische eilanden en de diaspora in de regio.
Het curatorial concept van Readytex Art Gallery is geïnspireerd op het huidige jaarlange project dat nu in de galerie wordt uitgevoerd in samenwerking met curator-in-residence Miguel E. Keerveld, genaamd: ALAKONDRE: A Space in Time. Als de hoofdcurator voor de presentatie van Readytex Art Gallery op AWAF-22, vroeg Keerveld de participerende kunstenaars, een conversatie aan te gaan met hun artistieke intentie omlijst als ‘An Other’. Zijn curatorial essay kunt u hierboven lezen.
Als resultaat is er in de virtual booth van Readytex Art Gallery een opvallende en diverse collectie van 30 kunstwerken te zien, gecreëerd door deze 16 beeldend kunstenaars: Reinier Asmoredjo, Paul Chang, Leonnie van Eert, Sri Irodikromo, Kenneth Flijders, Shaundell Horton, Miguel E. Keerveld, Kurt Nahar, Rinaldo Klas, John Lie A Fo, Dhiradj Ramsamoedj, Xavier Robles de Medina, Kit-Ling Tjon Pian Gi, René Tosari, Steven Towirjo en Wilgo Vijfhoven. Deze collectie die online op AWAF-22 te zien is, is in Suriname trouwens ook fysiek uitgestald op de tweede verdieping van Readytex Art Gallery.
AWAF-22 op Artsy is beschikbaar voor het publiek van 20 april t/m 5 mei 2022. Noteer alvast in uw agenda het Panel georganiseerd door Readytex Art Gallery op 22 april om 11:00 uur EST (12:00 uur Surinaamse tijd), met als moderator curator Miguel E. Keerveld, en met de gasten theatermaker Alida Neslo en beeldend kunstenaar Xavier Robles de Medina.
Bezoek en geniet van de beurs en van het gehele programma van evenementen via de website: https://www.artsy.net/fair-organizer/atlantic-world-art-fair.