Het is een rustige morgen wanneer ik het Centro Cultural Brasil bezoek. Ik word begeleid naar de expositieruimte, waar de kunstenaar zit te wachten. Ik ben een beetje verbaasd, want de ruimte oogt best wel leeg. Maar wie weet vullen de verhalen rondom de werkstukken driemaal deze ruimte, of meer …
We beginnen met de toelichting van de kunstenaar bij de titel: Come Together. “Er zijn verschillende thema’s die allemaal uiteindelijk toch samenkomen.” Er hangen schilderijen en er zijn objecten uitgestald. Het samenkomen gaat niet alleen over de thema’s van de kunstwerken, maar misschien nog meer over de samenkomst van culturen. Zo hangen er foto’s van Nederlanders in traditionele kleding van de marrons. Op sommige foto’s staan ze simpelweg te poseren, terwijl ze op andere foto’s traditionele gebruiken demonstreren zoals de awasadans.
“Ik heb gezien dat sommige mensen niet trots zijn op hun huidskleur en cultuur.” We spreken voornamelijk Engels en Seraven Pinas legt het zo uit. “I see black people (who are) not proud to be black. They (toeristen/Nederlanders) can live like us and we can live like them, but we can still be proud of ourselves.” Eigenwaarde en waardering voor het eigene zitten diep geworteld in hem. Zijn inspiratie komt uit zijn eigen omgeving. “Mijn grootvader was een dresiman (medicijnman).” De voorwerpen bij het altaar van zijn grootvader zijn de eerste objecten die hij als kunst heeft geïdentificeerd. Op zijn negende maakte hij zijn eerste beeldhouwwerk, een borstbeeld van zijn vader. Die wees hem erop dat alle grote kunstenaars ook beeldhouwwerken maken. Een groot voorbeeld, iemand die Seraven ook een bron van inspiratie noemt, is Erwin de Vries. Vandaar dat Pinas het niet alleen houdt bij schilderen, maar ook verschillende installaties maakt.
Intermenselijk contact, het slavernijverleden, de oorsprong van orale vertellingen en nog meer komen aan bod in de tentoonstelling. Drie muren in de hal zijn gewijd aan installaties van keukengerei, samengehouden door een voorwerp dat op een gitaar lijkt. “Het is geen gitaar”, zegt hij. ‘A biifi fu a poku’, zoals de installatie heet, vertaalt hij als ‘music is life’. “Wat hebben mensen nodig om te leven? Muziek, cultuur en eten.” Dat laat hij zien in de vorm van een gitaar, papamoni-schelpen, lepels en een pan. “I made these instruments come together”, verklaart hij.
Seraven is ook spoken word-artiest. Zijn ideeën verschijnen als visioenen die hij omzet in woorden, maar ook in schilderijen. Iets voorbij het kunstwerk ‘Biifi fu libi’ hangen enkele kunstwerken waarin hij diepe gedachten en gevoelens over zijn ‘people’ heeft verwerkt. Het is een samenvoeging van verleden, heden en toekomst. ‘Secret Village’ lijkt haast geen inwoners te hebben. “My people have been hiding for a long time. Now is the time for them to come out. They have to come out and show themselves.” De kunstenaar stelt dat mensen met een Marronachtergrond zich niet langer schuil moeten houden, maar juist moeten putten uit hun rijke cultuur en talenten om zich te tonen aan de wereld. “We zijn verschillend (van andere culturen), maar uiteindelijk zijn wij toch één. Bijvoorbeeld mijn grootvader. Ik heb vroeger gezien hoe hij bad in zijn tempel zodat het verschrikkelijke onweer zou stoppen. Na zijn gebed gebeurde dat ook. Zo heb ik respect gekregen voor dit deel van onze cultuur. Dit werkt ook, dacht ik toen. Wij gebruiken allemaal een andere naam, maar uiteindelijk is het gebed gericht tot God. Daarom is het niet nodig om verdeeld te zijn.”
Een van zijn allereerste kunstwerken vertelt het verhaal van eendracht en saamhorigheid onder de mensen van vroeger. Er werd diep in de nacht samen gegeten en gedronken, zonder gevaar en angst voor elkaar. Er waren geen verborgen agenda’s. Maar tegenwoordig is dat niet meer zo, vertelde zijn opa hem. Verder heeft hij ook nationale en internationale helden vastgelegd. Zoals Kaikoesi en Nelson Mandela. En dan is er een driedelig kunstwerk: ‘Man ben de fosi ala sani’, vrij vertaald ‘de mens was er voor alles’. Met dit werk demonstreert Seraven dat de vrouw de grootste bron van inspiratie is voor de man. Hij (de man) creëert en doet alles wat hij doet om de vrouw, en voor vrouwen en kinderen.
In deze jonge kunstenaar, met zijn bemodderde veiligheidsschoenen (de regens in begin december braken net uit), verscholen onder zijn grote zwarte hoed, gaat een krachtige geest schuil die het spirituele omschrijft als ‘praten over de werkelijke dingen in het leven’. Hij gebruikt op zijn doeken over het algemeen acrylverf, soms houtskool en een enkele keer de rook van een kokolampu. Seraven Pinas wil graag wereldwijde naamsbekendheid verwerven, maar niet dat zijn werken herkenbaar van hem zijn, daarom gebruikt hij verschillende stijlen. Wat hij wel graag wil, is dat het verhaal dat hij te vertellen heeft over zijn afkomst samen met de ideeën die hij opdoet, anderen bereiken en hen inspireren om zichzelf ook aan de wereld te presenteren.
+++
Wat: Come Together, Seraven Pinas (Hosted by Embaixada do Brasil em Paramaribo / Embassy of Brazil in Paramaribo & curated by KIBII Foundation)
Wanneer: 24 november t/m 13 december 2019, maandag t/m vrijdag 10:00-20:00 uur
Waar: Centro Cultural Brasil-Suriname, H.D. Benjaminstraat 29, Paramaribo, Suriname
+++
TEKST Rose-Marie Maître
Rose-Marie Maître is freelance schrijfster en bezoekt graag kunst- en cultuurevenementen. In de afgelopen tien jaar heeft zij voornamelijk nieuwsberichten geproduceerd voor televisie, krant, websites alsook radio. Daarnaast schrijft zij gedichten en nu ook creatieve teksten voor Sranan Art Exposed.
FOTO’S Roosje Verschoor
Roosje Verschoor (1986) is een Nederlandse kunstenaar die fotografie en video gebruikt voor haar kunstuitingen. In 2016 studeerde zij af aan de Gerrit Rietveld Academie in Amsterdam.